Fotograaf Kristof Vrancken dook in 2017 tijdens zijn residentie in het Emile Van Dorenmuseum diep onder in het Genkse landschap en zijn rijke verleden. Zijn residentie maakte onderdeel uit van zijn doctoraatsonderzoek The Sustainist Gaze aan de LUCA School of Arts, waar hij ook les geeft.
Tijdens zijn residentie werkte hij aan de reeks ‘Transit’. In deze fotoreeks verbeeldt hij de evolutie en geschiedenis van het Genkse landschap, van natuur naar industrie. Hiervoor trok hij naar Genk-Zuid, dat met de sluiting van de Ford opnieuw een grote transformatie onderging. De titel van deze reeks is dan ook een veelzeggende knipoog naar het busje dat de autofabrikant jarenlang in productie had. In de foto’s zie je duidelijk het natuurlijke en industriële landschap gevat in één beeld.
Kristof Vrancken ontwikkelde zijn foto's volgens het 19e-eeuwse anthotype-procedé. Hiervoor gebruikt hij een organische emulsie van planten (bijvoorbeeld netels of klaprozen) of bessen die hij oogstte op de plekken waar de foto’s gemaakt werden.
Hoe werkt dit? Eerst bestrijkt Vrancken het fotopapier met deze emulsie, gemaakt van één specifieke plant. Hij begint dus eigenlijk als een schilder, met de emulsie als verf. En als in een schilderij zie je ook de penseelstreek nog op het papier. Bovenop dit papier wordt het negatief gelegd. Vervolgens wordt het blootgesteld aan het licht, waarbij de inwerking van UV-licht het trage ontwikkelingsprocédé in gang zet.
Om de foto’s ten volle aan het licht bloot te kunnen stellen, plaatste hij een tijdelijke serre in de tuin van villa Le Coin Perdu, naast het voormalige atelier van Emile Van Doren. Het resultaat zijn bijzonder esthetische, monochrome beelden. Doordat Vrancken voor de ontwikkeling van deze beelden een plantextract uit het landschap zelf gebruikt zit het spreekwoordelijke DNA van het afgebeelde landschap ook letterlijk vervat in de foto. Dit betekent dat ook de invloed van de omgeving en het klimaat op de vegetatie inherent in de foto’s verankerd zitten.
Vrancken maakte datzelfde jaar ook een reeks beelden in Natuurreservaat 'De Maten'. Voor het ontwikkelen van de foto's die hij daar maakte, gebruikte hij niet de planten die er van nature voorkomen, maar de bessen van de vogelkers. Deze boom, die ooit geïmporteerd werd als ondergroei voor de dennenplantages, wordt vandaag, omwille van zijn invasieve gedrag, bestreden.
Het gebruik van de vogelkersbessen levert niet alleen aan bijzonder esthetisch beeld op, maar voegt ook een extra inhoudelijke dimensie toe aan deze fotoreeks.
In de collectie van het Emile Van Dorenmuseum bewaren we twee foto’s, één uit elke reeks. En het zal niet verwonderen dat we deze, wanneer we ze niet tonen, zo donker mogelijk bewaren in ons depot, dat ondergebracht is in de Bibliotheek Genk. Want het UV-licht blijft verder inwerken op de emulsie. Net als het landschap blijven deze foto’s in voortdurende transformatie. De digitale opnames die we hier tonen, blijven natuurlijk wel bestaan.
Naast zijn artistieke werkzaamheden zette Kristof Vrancken samen met designstudio SOCIALMATTER het artistiek participatieve onderzoekproject mijnKOOL op, in nauwe samenwerking met het Emile Van Dorenmuseum. Diren Agbaba legde het hele proces vast op film.
De opzet van dit project was op een actieve en natuurlijke manier de Genkse bodemkwaliteit en samenstelling te onderzoeken aan de hand van rode kool. Hiervoor nodigden we 12 Genkenaren uit om rode kool in hun tuin te planten. Rode kool werkt goed als bio-indicator. In neutrale grond krijgt rode kool een paarse kleur, in zure grond wordt hij roder en in een basische omgeving wordt hij groen of geel.
De deelnemers aan het project kregen allemaal een rode-koolplantje mee naar huis, plantten het daar in de grond en zorgden er het hele groeiseizoen voor. Tijdens verschillende ontmoetingen kwamen we regelmatig samen om de groei van hun kooltjes te bespreken en om tips uit te wisselen.
Uiteindelijk werd de kool geoogst en werd een extract ervan gebruikt om foto’s te ontwikkelen, zowel portretten van de deelnemers, als zelfgemaakte foto’s van hun eigen tuin.
Dankzij de kleurvariatie in al deze foto’s was het mogelijk een uitspraak te doen over de ondergrond waarin ze maanden lang geworteld stonden. De diversiteit van de Genkse bodem en kleurenrijkdom die dit opleverde is bovendien een mooie metafoor voor de diverse samenleving die Genk rijk is.
