We schrijven 14 april 2020.
Vandaag is het feest: Emile Van Doren viert zijn 155e verjaardag. Maar zoals ieder van ons moet hij "in zijn kot blijven" en viert hij het dit jaar alleen, in alle intimiteit, samen met zijn echtgenote Cidonie Raikem en dochter Stephanie, voor iedereen beter bekend onder haar roepnaam Fanny.
In de collectie van het Emile Van Dorenmuseum bewaren we twee tekeningen die het gezin bijzonder mooi in beeld brengen. De maker ervan is Herman Richir (1866-1942), een levenslange familievriend.
Emile Van Doren en Herman Richir ontmoetten elkaar vermoedelijk aan de Académie des Beaux-Arts in Brussel waar beiden school liepen. Waar Van Doren resoluut voor het landschap koos, stond Richir vooral bekend als portrettist. Zijn talent bleef niet onopgemerkt. In 1886 was Richir tweede voor de gerenommeerde Prix de Rome. Drie jaar later won hij een felbegeerde gouden medaille op het Salon van Parijs. De beau monde vond dan ook snel de weg naar hem om hun beeltenis te laten schilderen. Onder hen ook de koninklijke familie, een connectie die Richir trouwens deelde met zijn goede vriend Van Doren. Ook Van Doren verkocht heel wat werk aan hen, vooral koningin Elisabeth en koning Albert I waren grote fan. Van Doren en Richir hebben ook meermaals samen geëxposeerd, o.a. bij de Cercle Artistique et Littéraire in Brussel.
In de collectie van het Emile Van Dorenmuseum bewaren we heel wat sporen van de levenslange band tussen Van Doren en Richir, met o.a. nog enkele portretten, een reeks foto’s van Richir in Hôtel de la Cloche, wandelend door Genk en zijn landschap en er schilderend. We bewaren zelfs een klein landschapsschilderijtje op paneel van zijn hand.
De twee tekeningen die we hier vandaag tonen zijn gemaakt met sanguine, ook wel roodkrijt genoemd, een geliefd tekeningmedium al zeker sinds de renaissance. De naam sanguine verwijst naar de bloedrode kleur van het pigment.
Het portret van Emile Van Doren, uit 1897, toont de landschapschilder op tweeëndertig jarige leeftijd, relaxed, gezeten aan een tafel, met een sigaretje in de hand. Van Doren was op dat moment al enkele jaren officieel verhuisd van zijn geboortestad Brussel naar Genk. Vermoedelijk is de tekening gemaakt in Hôtel des Artistes, dat hij samen met Cidonie tegen dan uitgebouwd had tot een geduchte concurrent van Hôtel de la Cloche. Emile en Cidonie bezegelden hun lot een jaar later en trouwden op 22 februari 1898. Op dat moment werd Fanny, die niet de natuurlijke dochter was van Van Doren, officieel en bij wet zijn dochter.
De tweede tekening, gemaakt in 1899, zet moeder en dochter centraal in een lieflijke omhelzing. Fanny was net tien jaar. Richir schonk de tekening aan zijn vrienden en schreef er een mooie dedicatie op: “à mes amis M et Mdm Van Doren, affectueux souvenir”.
De twee tekeningen kregen een prominent plek in Hôtel des Artistes, zoals een oude postkaart laat zien. En voor wie het Emile Van Dorenmuseum al ooit bezocht heeft, zullen in dit interieurzicht van het hotel een aantal voorwerpen bekend voorkomen, zoals de stoelen tegen de muur, de gipsen buste naar een beeld van Francesco Laurana en de sierlijke art nouveau vaasjes op de schoorsteenmantel. En ook dit alles, net als de twee tekeningen, bewaren we dankzij de gulle gift van Fanny, die na haar dood huis en inboedel schonk aan de gemeente Genk. Ze gaf daarmee haar vader het ultieme cadeau: een eigen museum, dat ook vandaag nog een veilig onderkomen biedt aan zijn verhaal en dat van alle landschapskunstenaars die in hun werk Genk en zijn landschap vereeuwigden.
Foto's:
- Portret van Emile Van Doren (1897) door Herman Richir, collectie Emile Van Dorenmuseum.
- Portret van Cidonie Raikem en Fanny Van Doren (1899), door Herman Richir, collectie Emile Van Dorenmuseum.
- Postkaart met een interieurzicht in Hôtel des Artistes. Vele voorwerpen zoals stoelen, secretaire, enkele beelden en vazen maken vandaag deel uit van de collectie van het Emile Van Dorenmuseum. Ook de twee sanguinetekening door Herman Richir, links tegen de muur, worden er bewaard.
