Enkele jaren geleden konden we, dankzij de speurzin van een van de vrijwilligers van het Emile Van Dorenmuseum, een voorstudie voor het monumentale doek 'Dans la sapinière' (In het dennenbos) van François Halkett toevoegen aan de museumcollectie.
Het schilderij toont een vrouw, met een jutte zak onder de arm en hark (of 'gritsel') in de hand, op zoek naar dennenknoppen. Ze is gekleed in typisch Kempische, en dus Genkse, klederdracht uit de tijd. Het werk is gedateerd: oktober 1884.
En we weten zeker, dit werk is een voorstudie voor het linkerpaneel van het in totaal 3 op 6 meter (!!) grote drieluik dat Halkett in december 1884 voor het eerst exposeerde in Brussel.
We tonen hier het werk uit onze collectie samen met het linkerpaneel van het drieluik, zodat je de overeenkomsten goed ziet: zelfs de lichtinval door de bomen is haast dezelfde. We weten met zekerheid dat beide werken in Genk geschilderd zijn, en het drieluik een meesterlijk geschilderde verbeelding is van een tragische gebeurtenis. We citeren uit een eigentijdse beschrijving, gepubliceerd in De Groene Amsterdammer:
"Het midden paneel van Halketts drieluik stelt vijf personen voor: een oude burgerdame op eenen stoel, half van achteren in profiel gezien een flinke, weldoorvoede, vlaamsche type. Een afgeworpen roode shawl hangt over den rug van den zetel. Tegenover haar zit een meisje dat blijkbaar de tering heeft, aan wie eene oudere zuster of nicht het wollen doekje omspelt. Een kind speelt daarneven op den grond met dennentoppen. In de verte komt een jonge man toeloopen. Links van den aanschouwer, op een smaller paneel, wandelen twee vrouwen, waarvan de eene de andere, die ook blijkbaar aan galoppeerende tering lijdt, ondersteunt; op het rechter luik zijn slechts een deel van het bosch, met bloemen op den grond, en een zwarte sluier afgebeeld."
De kunstenaar gaf elke paneel een eigen titel mee: links 'La Promenade' (De Wandeling), centraal 'La Visite' (Het bezoek) en rechts 'Souvenir' (Herinnering). De sluier en bloemen op het rechterpaneel symboliseren het overlijden van de jonge vrouw, van wie we vermoeden dat ze de zus is van de kunstenaar. De tuberculose werd haar fataal. Ze kwam naar Genk in de hoop genezing te vinden dankzij de heilzame lucht die over de heide en door de dennenbossen woei. De beschrijving gaat namelijk verder:
"Het is het dennenbosch van Genck, waaraan een bijzondere geneeskracht voor teringlijders wordt toegeschreven, een waagstuk van den schilder zulk onderwerp op die groote schaal te behandelen. Ondertusscchen is het met groot talent van uitdrukking en kleur bewerkt. Ook de teekening is in vele opzichten meesterlijk. De geheele behandeling is eenvoudig, ja stroef als men wil, maar toch van roerende waarheid, zonder aanmatiging of gemaaktheid van groepeering of kleur."
Het is bijzonder te beseffen dat een diep-tragische gebeurtenis als deze op zo'n meesterlijke manier verbeeld kan worden en nog steeds anderhalve eeuw later, en vandaag misschien meer dan ooit, ontroeren kan. De kracht van kunst!
Dit meesterwerk van François Halkett is eigendom van de gemeente Sint-Jans-Molenbeek en kreeg in september 2010 in tijdelijke bruikleen enkele maanden lang een ereplaats op GENK DOOR SCHILDERSOGEN, de openingstentoonstelling van C-mine Cultuurcentrum.
